- Participles and tense
- Last lesson discussed present participles -anta, -ante, -anto
- Past participles (-inta, -inte, -into) indicate actions which have already taken place
- Future participles (-onta, -onte, -onto) indicate actions that will occur sometime in the future.
- Arba Ekzemplo
- falanta arbo (falling tree)
- falinta arbo (fallen tree)
- falonta arbo (tree that's going to fall)
- Fluganta ekzemplo
- Flugonte al Parizo, Prof Miller acxetis sian bileton (About to fly to Paris, Prof Miller bought his ticket)
- Flugante al Parizo, Prof Miller flirtis kun la stevardino (While flying to Paris, Prof Miller flirted with the flight attendant)
- Fluginte al Parizo, Prof Miller prenis taksion al la hotelo (Having flown to Paris, Prof Miller took a taxi to the hotel)
- Mangxeja ekzemplo
- La kelnero donas tablon al la mangxonto (The waiter gives a table to the fellow-whos-about-to-eat)
- La kelnero donas la kalkulon al la mangxinto (The waiter gives the bill to the fello-who-has-eaten)
- La kelnero donas pli da pano al la mangxanto (The waiter gives more bread to the fellow-whos-eating)
- Compound verbs
- Sinjoro A estas parolinta, Sinjoro B estas parolanta, kaj Sinjoro C estas parolonta (Mr A has already spoken, Mr B is speaking, and Mr C is going to speak).
- Kiam mi alvenis, Sinjoro A estis parolinta, Sinjoro B estis parolanta, kaj Sinjoro C estis parolonta. (When I arrived, Mr A had already spoken, Mr B was speaking, and Mr C was going to speak).
- Kiam mi alvenos, Sinjoro A estos parolinta, Sinjoro B estos parolanta, kaj Sinjoro C estos parolonta (When I arrive, Mr A will have already spoken, Mr B will be speaking, and Mr C will be about to speak).
- Ho, kiel mi sxatus esti fluganta al Parizo gxuste nun! (O, how I'd like to be flying to Apris right now!)
- Se vi estus veninta pli frue, mi estus povinta servi al vi varman mangxon. (If you'd come earlier, I could have served you a hot meal).
- Estu fininta tion, kiam mi revenos! (Be finished with that when I get back).
- Note! Esperanto uses compound verbs less than English
- Karlo fermas la pordon (Karlo is closing the door)
- Mario dormis (Mario was sleeping)
- Morgaux mi iros al Cxikago (Tomorrow I will be going to Chicago).
- Sxi ankoraux mangxis, kiam li alvenis (She was still eating when he arrived)
- Li jam legis la libron, pri kiu vi demandis (He had already read the book you asked about)
- Mi jxus finis la leteron, kiam vi telefonis (I had just finished the letter when you called).
- Je
- The indefinite preposition - basically use it when others aren't as clearly obvious
- Basically it is whatever makes the most sense for the phrase
- Instead of at / on
- Venu je la kvara
- Mi vokos vin je la tria de oktobro
- Ni mangxu je tagmezo
- Je kioma horo ni eklugos?
- To offer a toast
- Je via sano
- To make an oath or promise
- Je Dio!
- Mi promesas, je mia honoro
- In expressions like "laugh at" "mad at" "believe in" "rich in" and "count on"
- Ili nur ridis je mi
- Mi estas kolera je sxi
- Mi kredas je Dio
- Arabio estas ricxa je petrolo
- Vi povas kalkuli je mi
- -ajx- = a thing described by or derived from the rest of the word
- dolcxa (sweet) - dolcxajxoj (candy)
- acxeti (to buy) - acxetajxo (a purchase)
- konstrui (to build) - konstruajxo (a building)
- mangxi (to eat) - mangxajxo (food)
- ovo (egg) - ovajxo (egg dish)
- nova (new) - la novajxoj (the news)
- bovo (cow) - bovajxo (beef)
- porko (pig) - porkajxo (pork)
- posxto (mail) - posxtajxo (piece of mail)
- post (behind / agter) - postajxo (rump / rear)
- -er- = a unit or fragment of a whole
- pluvo (rain) - pluvero (raindrop)
- negxo (snow) - negxero (snowflake)
- pano (bread) - panero (crumb)
- mono (money) - monero (coin)
- -ebl- = able to be
- mangxi (to eat) - mangxeble (edible)
- vidi (to see) - videbla (visible)
- permesi (to permit) - permesebla (permissible
- kredi (to believe) - kredebla (believable)
- -ind- = worthy to be / deserving of
- lauxdi (to praise) - lauxdinda (praiseworthy)
- fidi (to trust) - fidinda (trustworthy)
- atento (attention) - atentinda (deserving of attention)
- legi (to read) - leginda (worth reading)
- havi (to have) - havinda (worth having)
- bedauxri (to regret) - bedauxrinde (regretfully)
- deziri (to desire) - dezirinda (desirable)
- memori (to remember) - memorinda (memorable)
- ridi (to laugh) - ridinda (laughable)
Vortolisto
afisxo - poster / sign
alporti - to bring
ankaux mi - me too
aspekti - to look (like)
aux - or
bando - band / gang
bileto - ticket
boksi - to box
cetere - besides
cxampiono - champion
cxokolado - chocolate
danci - to dance
deserto - dessert
detektivo - detective
dolcxa - sweet
dolcxajxo - candy
ecx - even
ekstera - outer / external
enamigxi - to fall in love
fiancxo - fiancee
fidi - to trust
filo - son
filmo - film / movie
finigxi - to end / to wind up
forkuri - to run away
forrabita - kidnapped
furora - hit / bestseller
ganstero - gangster
glacio - ice
glaciajxo - ice cream
honesta - honest
informi - to inform
informigxi - to find out / to learn
kalkuli - to count / to calculate
kalkuli je - to count on
kalkulo - calculation / bill / check
kapti - to catch
kelnero - waiter
kino - cinema
kinejo - movie theater
kirlita - whipped / frothed
kiu - who / which
kiu ajn - whoever / whichever
koncerto - concert
konsenti -to consent / to agree
konstrui - to build
konstruajxo - building
kontraux - against
kontrauxulo - opponent
komsa - cosmic
kosma spaco - outer space
kremo - cream
lauxdi - to praise
lasi - to leave
legi - to read
loko - place / "room"
malfermi - to open
malhonesta - crooked
mangxajxo - food
marsxi - to walk
matcxo de bokso - boxing match
mezo - middle
monludisto - gambler
moskito - mosquito
nek - neither / nor
neniu - no one / none
panero - crumb (of bread)
petrolo - petroleum / oil
plu - further / any more
porko - pig
porkajxo - pork
post - after / behind
postajxo - a "behind" / rump
produktisto - producer
proksima - near / close
romantika - romantic
sata - full (of food)
silenti - to be quiet
spaco - space
stulta - stupid / dumb
tagmezo - noon
taso - cup
teatro - theater
teatrajxo - stage play / show
telero - plate
temi pri - to be about
tiom da - so much (of)
trejni sin - to train (oneself) / to be in training
trinki - to drink
tiu - that person / that thing
venki - to win over / to beat
vidinda - worth seeing
Dialogo
Prof Miller (P) - Kia bona mangxajxo! Nun mi ne povas mangxi plu. Mi estas sata.
Sinjorino Miller (S) - Ankaux mi. La porkajxo estis bonega, cxu ne? Ni certe ne havas apetiton por deserto, cxu?
Mario (M) - Eble ni trinku unu tason da kafo? Aux cxu vi preferus teon?
Georgo (G) - Mi deziras nek kafon nek teon! Mi volas havi deserton. La plej grandan, kun multe da glaciajxo kaj kirlita kremo kaj cxokolado kaj-
S - Ho, Georgo! Kie vi trovas tiom da loko? Vi ecx ne lasis panerojn sur via telero.
P - Kioma horo estas? Eble ni havas tempon por vidi filmon?
S - Ho, jes! Estas tre vidinda filmo nun cxe la kinejo Fox. Gxi estas vere romantika. Temas pri dolcxa junulino, kiu estas veninta de malgranda urbeto al Nov-Jorko, kie sxi trovas junan danciston, kiu ne scias, ke sxi estas vere la filino de grava produktisto de teatrajxoj sur Broadway. Ili enamigxas, kaj-
G - Cxu ni ne povas iri al la Varsity? Tie oni havas filmon pri flugantaj teleretoj, kaj jen venas strangaj viroj el la kosma spaco, kaj ili aspektas kiel grandegaj moskitoj, kaj-
M - Siluntu, Georgo! Mi ne volas auxdi ecx unu vorton plu pri tioj stultaj moskitoj. Cetere, mi volas vidi tiun novan filmon pri bando da junaj muzikistoj, kiuj devas iri al San-Francisko, kie ili estas ludontaj grandan koncerton, sed ili estas forrabitaj de gangsteroj, kiuj-
P - Atendu, mi pensis pri tiu furora filmo pri la boksisto, kiu estas venkinta cxiujn siajn kontrauxulojn, kaj nun li devas boksi kontraux la cxampiono, sed gxuste tiam li informigxis, ke dum li estis for trejnante sin por la matcxo de bokso, lia fiancxino estis enamigxinta kun viro, kiu estas polica detektivo. Nu, kelkaj malhonestaj monludistoj, kiujn la detektivo volas kapti, proponas al la boksisto, ke li-
S - Rigardu, karaj, se ni ne decidos tuj kaj iros acxeti niajn biletojn, ni finos vidante neniun el tiuj cxi filmoj.
P - Jes, ni rapidu. Mi ne sxatas alveni cxe kinejo en la mezo de filmo. Kelnero! Alportu nian kalkulon, mi petas.
Kelnero (K) - Jes, Sinjoro. Jen gxi estas.
P - Kaj jen via mono.
K - Dankon, Sinjoro. Cxu vi bezonos taksion?
P - Ho ne, ni povas marsxi. Nu, kiel ni faru nian decidon pri la filmo?
M - Cxar ni havas multe da tempo, mi proponas, ke ni iru al la plej proksima kinejo, kiu ajn gxi estas.
S - Bone, mi konsentas. Mi kredas, ke estas kinejo gxuste trans la strato. Malfermu la pordon, Mario, kaj legu la afisxon.
M - Ho, ne! Gxi estas "La Moskitoj el la Kosma Spaco!"
No comments:
Post a Comment