Gramatiko
- If "it" doesn't refer to something specific, it can be ommitted.
- Ex: Ne gravas (It doesn't matter); Pluvas (It's raining); Cxu negxis hieraux? (Did it snow yesterday).
- Ex: Kie estas mia libro? Gxi estas tie, sur la tablo.
- "There" can be ommitted if it doesn't actually mean "that place"
- Ex: Estas du lernejoj en nia urbo (There are two schools in our town); Cxu estas kuracisto en la domo? (Is there a doctor in the house?)
- Use oni instead of you/they when it means "people in general"
- Oni faras bonan kafon en nia lando (They make good coffee in our country)
- Oni devas ne fumi tie (You mustn't smoke there)
- Oni ne multe sxatas viziti dentston (People don't much like to visit a dentist)
- Esperanto has two different words for to know (like in French).
- Koni - to be acquainted with
- Cxu vi kongas Sinjoro Adams? (Do you know Mr. Adams?)
- Mi tre bone konas Parizon. (I know Paris very well.)
- Scii - to know a fact
- Kie estas Karlo? Mi ne scias. (Where's Charlie? I don't know).
- Cxu vi scias lian adreson? (Do you know his address?).
- Compound Sentences
- , ke (, that)
- Mario diras, ke la kato estas malsana (Mary says the cat is sick)
- Oni diras, ke Parizo estas bela urbo.
- Mi kredas, ke vi estas prava.
- Mi bedauxras, ke vi ne sxatas mian kafon.
- Ili scias, ke vi estas tie.
- Sxi diris, ke jes.
- Tense after ke should stay what that sentence would be independently.
- Karlo diris, ke li iros morgaux
- Mario diris, ke liaj manoj estas malpuraj (Mary said, that his hands were dirty)
- -ig- (to cause to be / to make)
- pura (clean) - purigi (to make clean / to wash)
- preta (ready) - pretigi (to make ready / to prepare)
- memori (to remember) - memorigi (to make remember / to remind)
- nova (new) - renovigi (to make new again / to renew)
- sana (healthy) - resangigi (to make well again / to heal)
- scii (to know) - sciigi (to make know / to inform
- -et- (diminutive) & -eg- (augmentive)
- urbo (town / city) - urbeto (village)
- varma (warm) - varmeta (lukewarm / warmish)
- ridi (to laugh) - rideti (to smile)
- flugi (to fly) - flugeti (to flutter)
- kato (cat) - kateto (kitty)
- monto (mountain) - monteto (hill)
- bela (pretty) - belega (beautiful / gorgeous)
- urbo (town / city) - urbego (big city / megapolis)
- ridi (to laugh) - ridegi (to roar with laughter)
- vento (wind) - ventego (storm)
- domo (house) - domego (mansion)
- bona (good) - bonega (excellent)
- pluvi (to rain) - pluvegi (to "rain cats and dogs" / to monsoon)
- nur (only)
- place only before the word it limits
- Mi nur laboras tie (I only work there / That's all I do there)
- Nur mi laboras tie (I'm the only one that works there)
- Mi laboras nur tie (That's the only place I work)
- ankaux (also)
- place only before phrase it points to
- Ankaux sxi instruas muzikon (She, too, teaches music)
- Sxi ankaux instruas muzikon (She teaches music also [ say besides playing it])
- Sxi instruas ankaux muzikon (She teaches music, also [besides whatever else she teaches])
- x
Vortolisto
Koni - to be acquainted with
Scii - to know a fact
adreso - address
ambaux - both
atenti - to pay attention / to watch out
bela - pretty
cerbo - brain
cigaredo - cigarette
dekstra - right
devas esti - (there) must be
doktoro - doctor (title)
dolori - to be hurting / to be sore
eble - possibly, maybe
ecx - even
ekbrilo - flash
fakte - in fact
flanko - side
fumi - to smoke
funkcii - to function / to work
gorgxo - throat
horo - hour
ie - somewhere
insisti - to insist
jako - jacket / coat
kapabla - capable
kapo - head
kasxi - to hide
knabo - boy
koleri - to be angry
konduti - to behave / to act
konsili - to advise
kovrilo - cover / lid
kredi - to believe
lando - land / country
lango - tongue
logxi - to live
mateno - morning
mondo - world
monto - mountain
negxi - to snow
ol - than
oni - one / they / people
panei - to break down
peti - to request / to ask
pli - more
pluvi - to rain
prava - right / correct
preta - ready / prepared
problemo - problem
sana - healthy / well
sano - health
se - if
suficxe - enough / sufficiently
televidilo - TV set
timi - to be afraid / to fear
trancxilo - knife
tuta - whole / entire / all
Dialogo
Sinjoro Miller (S) - Bonan matenon, Mario. Kiel vi fartas?
Mario (M) - Fakte, ne tre bone. Mi timas, ke mi estas iomete malsana. Mia gorgxo doloregas.
S - Domagxe. Mi bedauxras. Cxu vi volas viziti la kuraciston?
M - Ho, ne. Mi kredas, ke ne estas grave. Se mi ne iros al la ekzameno, oni certe kredos, ke mi ne studis, kaj ne estis preta por gxi.
S- eble vi estas prava, sed bona sano estas pli grava ol cent ekzamenoj.
Georgo (G) - Mi scias, kial sxi estas malsana. Hieraux, kiam pluvegis, sxi promenis sen jako. Sxi cxiam faras tion, ecx kiam negxas!
M - Gergo! Cxu vi devas diri cxion pri mi al la tuta mondo?
G - sxi ankaux fumi cigaredojn kun la fratino de Henriko.
M - Vi - vi - malbona knabo! Nur atendu, mu instruos al vi, kiel konduti.
S - Mario, vi iru al Doktoro Smith tuj post la ekzameno. Li estas tre kapabla, kaj li bone konas vian patron. Li ne koleros se vi vizitos lin en lia hejmo post la lernejaj horoj. Li certe resanigos vin tre rapide.
M- Se vi insistas. Sed mi ne scias lian adreson. Kie li logxas?
S - Li logxas sur la monteto apud Tridek-sepa Strato, en la belega domo sur la maldekstra flanko.
M - Ha jes, mi scias.
G- Petu lin ekzameni ankaux vian kapon. Devas esti cerbo en gxi, ie?
M - Mi ekzamenos vian kapon, se vi ne atentos!
S - Sugicxe! Mi konsilas al vi ambaux atenti viajn langojn. Gerogo, cxu ne estas io bona sur la televidilo?
G- Gxi paneis.
S - Paneis? Kio estas la problemo?
G - Mi ne scias. Mi nur malfermis la kovirlon iomete, kaj kasxis mian novan trancxilon en gxi. Estis granda ekbrilo, kaj nun gxi ne funkcias.
S - Ho, ne! Nun mi kredas, ke ankaux mi estos malsana!
No comments:
Post a Comment